Benedykt Polak. Z Europy do Azji przez Kazachstan (1245-1247), Warszawa 2008
To kolejna książka w mojej domowej bibliotece, która powstała z inicjatywy Ambasady Republiki Kazachstanu w Rzeczpospolitej Polskiej.
Myśląc o Polakach w Kazachstanie zazwyczaj pamiętamy o XIX, XX wieku.
Ale wyobraźmy sobie wczesne średniowiecze. Polak, franciszkanin Benedykt, wyrusza z poselstwem papieża Innocentego IV do Azji. Kierownikiem tej misji jest Jan di Piano Carpini. Droga prowadzi przez obszar dzisiejszego Kazachstanu. Wysłannicy opisują nie tylko sprawy dotyczące poselstwa, ale również to, co widzą wokół siebie. Wyprawa trwała 2 lata, i do dzisiaj przetrwały relacje jej uczestników.
We wstępie Aleksiej Wołkow, Ambasador Republiki Kazachstanu w RP w latach 2005-2012, przedstawia analogie między Polską i Kazachstanem. Wspomina związki obu państw, które zostały zapoczątkowane przez mnicha Benedykta i kontynuowane w XIX wieku przez zsyłanych do Kazachstanu Polaków (m.in. Adolfa Januszkiewicza, Gustawa Zielińskiego, Bronisława Zaleskiego), a w XX wieku przez Aleksandra Zatajewicza. Pisze również o wizycie w stolicy Kazachstanu Jana Pawła II w 2001 r. Podkreśla fakt istnienia mogił żołnierzy gen. Andersa w Kazachstanie i Kazachów walczących z faszyzmem w Polsce.
Przedmowę do relacji Benedykta Polaka „Od Lyonu do Mongolii. Poselstwa papieskie do Wielkiego Chana i relacje wysłanników” napisał Jerzy Strzelczyk. Możemy się z niej dowiedzieć, że już świat antyczny znał pewne części Azji. Poznawali ją również ludzie średniowiecza dzięki wyprawom krzyżowym, inwazji Mongołów w Europie i próbom bronienia się przed tym niebezpieczeństwem oraz początkowi epoki wielkich odkryć geograficznych. W XIII wieku realnym zagrożeniem dla Europy stali się Tatarzy. Papież Innocenty IV postanowił wziąć sprawy w swoje ręce i wysłał kilka poselstw w celu rozpoznania wroga, a dopiero drugim jego celem była ich chrystianizacja. Jedną z tych wypraw kierował Jan di Piano Carpini, który wyruszył z Lyonu 16 kwietnia 1245 roku. Towarzyszył mu Czesław z Czech. Najpierw pojechali na dwór praski Wacława I, a następnie skierowali się na ziemie polskie. We Wrocławiu dołączył do nich Polak – franciszkanin Benedykt.
Relacja Benedykta Polaka
Składa się ona z 13 punktów. Autor opisuje podróż, formalności z nią związane. Podkreśla rolę prezentów, których oczekiwali Tatarzy. Przedstawił również moment przybycia do Gujuk- chana oraz obrzędy z tym związane. Ciekawie opisał również Syra Ordę, czyli namiot cesarza.
Następnie możemy przeczytać list papieża kierowany do : (…). władcy i ludowi Tatarów, aby poznali drogę prawdy) i odpowiedź – Pismo Wielkiego Chana Gujuka do papieża Innocentego IV.
Na końcu książki znajdują się bardzo ciekawe ilustracje – oryginały dokumentów, obrazy, rysunki, zdjęcia Kazachstanu.
Źródło ilustracji: Benedykt Polak. Z Europy do Azji przez Kazachstan (1245-1247), Warszawa 2008